เรื่องเด่น พุทธศาสนาขึ้นหิมาลัย

เรื่องแปลเรื่องหนึ่งในธรรมบท หลักสูตรบาลี ชั้นมหาเปรียญ 3 ที่ผมฝังใจ

พระเจ้าวิฑูฑภะ แคว้นโกศล แค้นฝังใจ ที่ญาติฝ่ายแม่ในกรุงกบิลพัสดุ์ ดูถูกเป็นลูกนางทาส ยกทัพมาฆ่าล้างเผ่าพันธุ์วงศ์ศากยะ ก็ญาติวงศ์พงศาพระพุทธเจ้า พวกหนึ่งที่รอดคมดาบไปได้ ผมเดาว่าหนีขึ้นภูเขา

ต่อมา ผมอ่านประวัติพระลามะในภูฏาน นิกาย “ศากยะพะ…” ผมมโนโมเมเอาตามประสา หรือว่านี่คือ “ศากยะอ้อ” พวกที่หนีขึ้นหิมาลัย

เพิ่งมาตาสว่าง รู้ความจริงบ้าง ก็เมื่ออ่านหนังสือพุทธมหายาน ของอาจารย์ผาสุข อินทราวุธ (โรงพิมพ์อักษรสมัย พ.ศ.2543) หนังสือเล่มที่สัจจภูมิ ละออ เห็นเข้าก็อุทานว่า เป็นหนังสือหายาก ของศิษย์ศิลปากร

อาจารย์ผาสุขเขียนว่า พุทธศาสนาที่นับถือกันในเนปาล (เชิงเขาหิมาลัย) เป็นพุทธศาสนานิกายมหายาน สายนิกายมันตรยาน หรือคุยหยาน ซึ่งเป็นนิกายลับ

สมัยพระเจ้าอโศกมหาราช ราวพุทธศตวรรษที่ 3 ทรงส่งสมณทูตไปเผยแผ่พุทธศาสนาบริเวณแคว้นแคชเมียร์ และแคว้นใกล้เคียง ต่อมานิกายมหายานเฟื่องฟูในเนปาล เป็นสายนิกายมันตรยานและนิกายวัชรยาน

พุทธศตวรรษที่ 15-16 แคชเมียร์ถูกกองทัพมุสลิมโจมตีหนัก เป็นเหตุให้พระสงฆ์หนีไปพำนักในเนปาลและทิเบตเป็นจำนวนมาก

พุทธศตวรรษที่ 19-20 พระพุทธศาสนาเสื่อมสลายไปจากอินเดีย เนปาลเจอปัญหาเดียวกัน พระสงฆ์ไม่สามารถรักษาวินัยสงฆ์ไว้ได้ ลาสิกขาไปมีครอบครัว ทำมาหากินอยู่ในวัด อาชีพหลักที่ทำเป็นช่างทอง อาชีพรองคือการประกอบพิธีกรรม

ชาวพุทธในเนปาลช่วงนี้จึงมีแต่ฆราวาส บูชาพระโพธิสัตว์ในศาสนาพุทธ และเทพเจ้าของฮินดูไปพร้อมๆกัน
มีการสร้างรูปเคารพผสมผสานจนแยกไม่ออก องค์ไหนเป็นพุทธ องค์ไหนเป็นฮินดู

คนพวกนี้ได้รับการรับรองจากรัฐบาลให้ทำหน้าที่ผู้ประกอบพิธีกรรม เรียกกันถึงวันนี้ว่า “เนวาร์พุทธร” นำหลักการต่างจากศาสนาฮินดูมาอธิบายรูปแบบพระพุทธศาสนาได้อย่างพิสดาร

ส่วนพวกที่ยังยึดหลักพระพุทธศาสนาที่แผ่เข้าไปแถบเขาหิมาลัย คือพุทธศาสนาสายลามะ มีทิเบตเป็นต้นตำรับ นอกจากที่เหลือในเนปาล ยังมีที่ภูฏาน ดาร์ขจิงลิ่ง ลาดัก สิกขิม

ผู้ที่ทำให้พุทธศาสนาสายลามะ เป็นปึกแผ่นมั่นคง ก็คือ พระเจ้าสรองตะสันคัมโป แห่งทิเบต เมื่อ พ.ศ.1172 เหตุเพราะจีนและอินเดียส่งราชธิดาซึ่งนับถือพุทธศาสนาให้เป็นพระมเหสี

พระเจ้าสรองตะสันคัมโปนับถือตาม ส่งราชบัณฑิตไปศึกษาพุทธศาสนาในจีนและอินเดีย

ร้อยปีต่อมา สมัยพระเจ้าดิสรองเดตสัน ทรงมีราชครูเป็นภิกษุจากอินเดียชื่อศาสนรักขิต

ราชครูผู้นี้นำน้องเขยชื่อ คุรุปัทมสมภพ จากนิกายตันตระ สำนักนาลันทาอินเดียเข้ามาแพร่หลายรุ่งเรืองในทิเบต เมื่อ พ.ศ.1290

อาจารย์ผาสุข อินทราวุธ บอกว่า ท่านคุรุปัทมสมภพได้นำพิธีเซ่นพลียักษ์และภูตผีปีศาจดั้งเดิมของชาวทิเบตเข้าไปผสมพุทธศาสนา ชาวทิเบตเชื่อว่าท่านปราบผีปีศาจชั้นหัวหน้าจนหมด

เหลือแต่พวกปีศาจที่ร้องขอชีวิต และสัญญาว่าจะเป็นธรรมบาล ช่วยปกป้องพุทธศาสนา ลัทธิบอนปะ และพุทธตันตระ จึงผสมผสานก่อเกิดเป็นลัทธิ “ลามะ”

ผลจากพุทธศาสนาขึ้นภูเขาหิมาลัย แม้บางคนติงว่าพระแถวนี้มีเมียได้ แต่ประโยชน์ที่เห็นชัดๆ คนทิเบตที่เคยกินเนื้อคนก็เลิกกินเนื้อคน.

ขอขอบคุณที่มา
https://www.thairath.co.th/content/1398241