ปริศนาคำถามเบื้องหลังพระบรมรูปทรงม้าอันเกี่ยวข้องกับ ร.5

ปริศนาคำถามเบื้องหลัง'พระบรมรูปทรงม้า'อันเกี่ยวข้องกับ ร.5

ปริศนาคำถาม เบื้องหลัง"พระบรมรูปทรงม้า" อันเกี่ยวข้องกับ ร.5

โดย วิภา จิรภาไพศาล wipha_chi@yahoo.com



<TABLE cellSpacing=5 cellPadding=1 width="20%" align=left border=0><TBODY><TR bgColor=#f8b8cb><TD>
</TD></TR></TBODY></TABLE>ด้วยระบบการปกครองแบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ สถาปัตยกรรมส่วนใหญ่จึงเกี่ยวข้องกับศาสนาพุทธและพระมหากษัตริย์ ไม่ว่าจะเป็น วัด วัง พระบรมราชานุสาวรีย์ ฯลฯ

หากความวิจิตรบรรจงของงานศิลปกรรมเบื้องหน้าที่เห็น จะแพรวพราวมากขึ้นถ้าได้ทราบความเบื้องหลังของสถาปัตยกรรมนั้นๆ

นิตยสาร "ศิลปวัฒนธรรม" ฉบับเดือนตุลาคม จึงนำเสนอที่มาที่ไปของงานสถาปัตยกรรมที่รู้จักกันดี 2 รายการ ด้วยกัน

หนึ่งคือพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือที่รู้จักโดยทั่วไปว่า "พระบรมรูปทรงม้า" อีกหนึ่งคือ "วัดมกุฏกษัตริยาราม"

เมื่อกล่าวถึง พระบรมรูปทรงม้า ภาพเบื้องหน้าที่เห็นคือ พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกำลังทรงม้าสร้างด้วยโลหะบรอนซ์ ด้วยฝีมือช่างฝรั่ง ประดิษฐานอยู่ที่ลานหน้าพระที่นั่งอนันตสมาคม

ความหลังของพระบรมรูปทรงม้าที่เราท่านทราบกันโดยทั่วไปคือ เงินที่สร้างพระบรมรูปมาจากการร่วมใจกันของประชาชน ที่ร่วมกันถวายเป็นจำนวนมาก ซึ่งนอกจากจะใช้สร้างพระบรมรูปทรงม้าแล้วยังเหลือไปสร้างจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

หากความหลังของพระบรมรูปทรงม้าที่หลายท่านเคยทราบ และหลายท่านไม่ทราบคือ ตามปกติอนุสาวรีย์ของบุคคลนั้น มักสร้างภายหลังที่บุคคลนั้นสิ้นชีวิตไปแล้ว ยกเว้นพระบรมรูปทรงม้า

โดยเมื่อสร้างเสร็จพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินทรงเป็นประธานเปิดพระบรมรูปของพระองค์ด้วยพระองค์เอง
<TABLE cellSpacing=5 cellPadding=1 width="20%" align=right border=0><TBODY><TR bgColor=#f8b8cb><TD>
(ซ้าย) พระบรมรูปทรงม้า ที่โรงหล่อ SUSSE Frees, Paris (ขวา) หนังสือพิมพ์อิตาลี เผยแพร่ความสนพระทัยงานประติมากรรมของช่างอิตาลี (เอื้อเฟื้อภาพโดย คุณไกรฤกษ์ นานา)

</TD></TR></TBODY></TABLE>
และวันนี้นิตยสารศิลปวัฒนธรรมนำเสนอข้อมูลเบื้องหลังเพิ่มเติมอีกระดับ โดย ไกรฤกษ์ นานา ว่า

"พระบรมรูปทรงม้ารัชกาลที่ 5 ถือกำเนิดขึ้นเมื่อ 100 ปีมาแล้ว และเป็นที่เข้าใจว่าเป็นพระบรมรูปองค์แรกและองค์เดียวในลักษณะทรงนั่งบนหลังม้าของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ความเชื่อนี้คงอยู่ต่อมาถึง 1 ศตวรรษ แต่วันนี้พบว่ายังมีหลักฐานอื่นๆ เพิ่มเติมอีกที่แสดงว่า พระบรมรูปทรงม้าที่เรารู้จัก อาจจะไม่ใช่เป็นองค์แรกที่ถูกสร้างขึ้น ทั้งสาเหตุในการสร้างก็อาจไม่ใช่ตามที่เราเข้าใจกัน