คิหิปฏิบัติ

<center> [SIZE=+2]คิหิปฏิบัติ[/SIZE] </center>
<center> [SIZE=+1]จตุกกะ [/SIZE] </center> <center> [SIZE=+1]กรรมกิเลส คือ กรรมเครื่องเศร้าหมอง ๔ อย่าง [/SIZE] </center> ๑. ปาณาติบาต ทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วง
๑. ปาณาติบาต ทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วง
๒. อทินนาทาน ถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ ด้วยอาการแห่งขโมย
๓. กาเมสุ มิจฉาจาร ประพฤติผิดในกาม
๔. มุสาวาท พูดเท็จ
กรรม ๔ อย่างนี้ นักปราชญ์ไม่สรรเสริญเลย




<center> [SIZE=+1]อบายมุข คือ เหตุเครื่องฉิบหาย ๔ อย่าง [/SIZE] </center> ๑. ความเป็นนักเลงหญิง
๒. ความเป็นนักเลงสุรา
๓. ความเป็นนักเลงเล่นการพนัน
๔. ความคบคนชั่วเป็นมิตร
โทษ ๔ ประการนี้ไม่ควรประกอบ




<center> [SIZE=+1]ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ คือ ประโยชน์ในปัจจุบัน ๔ อย่าง[/SIZE] </center> ๑.อุฏฐานสัมปทา ถึงพร้อมด้วยความหมั่นในการประกอบกิจเครื่องเลี้ยงชีวิตก็ดี ในการศึกษาเล่าเรียนก็ดี ในการทำธุระหน้าที่ของตนก็ดี
๒.อารักขสัมปทา ถึงพร้อมด้วยการรักษา คือรักษาทรัพย์ที่แสวง หา มาได้ด้วยความหมั่น ไม่ให้เป็นอันตรายก็ดี รักษาการงานของตัว ไม่ให้เสื่อมเสียไปก็ดี
๓.กัลยาณมิตตตา ความมีเพื่อนเป็นคนดีไม่คบคนชั่ว
๔.สมชีวิตา ความเลี้ยงชีวิตตามสมควรแก่กำลังทรัพย์ที่หาได้ไม่ ให้ฝืดเคืองนัก ไม่ให้ฟูมฟายนัก




<center> [SIZE=+1]สัมปรายิกัตถประโยชน์ คือ ประโยชน์ภายหน้า ๔ อย่าง[/SIZE] </center> ๑.สัทธาสัมปทา ถึงพร้อมด้วยศรัทธา คือเชื่อสิ่งที่ควรเชื่อ เช่นเชื่อว่า ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว เป็นต้น
๒. สีลสัมปทา ถึงพร้อมด้วยศีล คือรักษากายวาจาเรียบร้อยดี ไม่มีโทษ
๓. จาคสัมปทา ถึงพร้อมด้วยการบริจาคทาน เป็นการเฉลี่ยสุขให้ แก่ ผู้อื่น
๔. ปัญญาสัมปทา ถึงพร้อมด้วยปัญญา รูจัก บาป บุญ คุณ โทษ ประโยชน์ มิใช่ประโยชน์ เป็นต้น




<center> [SIZE=+1]มิตตปฏิรูป คือ คนเทียมมิตร ๔ จำพวก[/SIZE] </center> ๑. คนปอกลอก
๒. คนดีแต่พูด
๓. คนหัวประจบ
๔. คนชักชวนในทางฉิบหาย
คน ๔ จำพวกนี้ ไม่ใช่มิตร เป็นแต่คนเทียมมิตร ไม่ควรคบ



[SIZE=+1]๑. คนปอกลอก มีลักษณะ ๔[/SIZE]
(๑) คิดเอาแต่ได้ฝ่ายเดียว
(๒) เสียให้น้อยคิดเอาให้ได้มาก
(๓) เมื่อมีภัยแก่ตัว จึงรับเอากิจของเพื่อน
(๔) คบเพื่อนเพราะเห็นแก่ประโยชน์ของตัว



[SIZE=+1]๒. คนดีแต่พูด มีลักษณะ ๔ ๔[/SIZE]
(๑) เก็บเอาของล่วงแล้วมาปราศรัย
(๒) อ้างเอาของที่ยังไม่มีมาปราศรัย
(๓) สงเคราะห์ด้วยสิ่งหาประโยชน์มิได้
(๔) ออกปากพึ่งมิได้



[SIZE=+1]๓. คนหัวประจบ มีลักษณะ ๔[/SIZE]
(๑) จะทำชั่วก็คล้อยตาม
(๒) จะทำดีก็คล้อยตาม
(๓) ต่อหน้าว่าสรรเสริญ
(๔) ลับหลังตั้งนินทา



[SIZE=+1]๔. คนชักนำในทางฉิบหาย มีลักษณะ ๔[/SIZE]
(๑) ชักชวนดื่มน้ำเมา
(๒) ชักชวนเที่ยวกลางคืน
(๓) ชักชวนให้มัวเมาในการเล่น
(๔) ชักชวนเล่นการพนัน




<center> [SIZE=+1]มิตรแท้ ๔ จำพวก[/SIZE] </center> ๑. มิตรมีอุปการะ
๒. มิตรร่วมทุกข์ร่วมสุข
๓. มิตรแนะนำประโยชน์
๔. มิตรมีความรักใคร่
มิตร ๔ จำพวกนี้เป็นมิตรแท้ ควรคบ



[SIZE=+1]๑. มิตรมีอุปการะ มีลักษณะ ๔[/SIZE]
(๑) ป้องกันเพื่อนผู้ประมาทแล้ว
(๒) ป้องกันทรัพย์สมบัติของเพื่อนผู้ประมาทแล้ว
(๓) เมื่อมีภัย เป็นที่พึ่งพำนักได้
(๔) เมื่อมีธุระ ช่วยออกทรัพย์ให้เกินกว่าที่ออกปาก



[SIZE=+1]๒. มิตรร่วมทุกข์ร่วมสุข มีลักษณะ ๔[/SIZE]
(๑) ขยายความลับของตนแก่เพื่อน
(๒) ปิดความลับของเพื่อนไม่ให้แพร่งพราย
(๓) ไม่ละทิ้งในยามวิบัติ
(๔) แม้ชีวิตก็อาจสละแทนได้



[SIZE=+1]๓. มิตรแนะนำประโยชน์ มีลักษณะ ๔[/SIZE]
(๑) ห้ามไม่ให้ทำความชั่ว
(๒) แนะนำให้ตั้งอยู่ในความดี
(๓) ให้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง
(๔) บอกทางสวรรค์ให้



[SIZE=+1]๔. มิตรมีความรักใคร่ มีลักษณะ ๔[/SIZE]
(๑) ทุกข์ ๆ ด้วย
(๒) สุข ๆ ด้วย
(๓) โต้เถียงคนอื่นที่ติเตียนเพื่อน
(๔) รับรองคนที่พูดสรรเสริญเพื่อน




<center> [SIZE=+1]สังคหวัตถุ ๔ อย่าง[/SIZE] </center> ๑. ทาน ให้ปันสิ่งของ ๆ ตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน
๒. ปิยวาจา เจรจาวาจาที่อ่อนหวาน
๓. อัตถจริยา ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น
๔. สมานัตตตา ความเป็นคนมีตนเสมอไม่ถือตัว
คุณทั้ง ๔ อย่างนี้ เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวของผู้อื่นไว้ได้




<center> [SIZE=+1]สุขของคฤหัสถ์ ๔ อย่าง[/SIZE] </center> ๑. สุขเกิดแต่ความมีทรัพย์
๒. สุขเกิดแต่การจ่ายทรัพย์บริโภค
๓. สุขเกิดแต่ความไม่ต้องเป็นหนี้
๔. สุขเกิดแต่ประกอบการงานที่ปราศจากโทษ




<center> [SIZE=+1]ความปรารถนาของบุคคลในโลกที่ได้สมหมายด้วยยาก ๔ อย่าง[/SIZE] </center> ๑. ขอสมบัติจงเกิดแก่เราโดยทางชอบ
๒. ขอยศจงเกิดแก่เรากับญาติพวกพ้อง
๓. ขอเราจงรักษาอายุให้ยืนนาน
๔. เมื่อสิ้นชีวิตแล้ว ขอเราจงไปบังเกิดในสวรรค์




<center> [SIZE=+1]ธรรมเป็นเหตุให้สมหมายมีอยู่ ๔ อย่าง[/SIZE] </center> ๑. สัทธาสัมปทา ถึงพร้อมด้วยศรัทธา
๒. สีลสัมปทา ถึงพร้อมด้วยศีล
๓. จาคสัมปทา ถึงพร้อมด้วยบริจาคทาน
๔. ปัญญาสัมปทา ถึงพร้อมด้วยปัญญา




<center> [SIZE=+1]ตระกูลอันมั่นคงจะตั้งอยู่นานไม่ได้เพราะสถาน ๔[/SIZE] </center> ๑. ไม่แสวงหาพัสดุที่หายแล้ว
๒. ไม่บูรณะพัสดุที่คร่ำคร่า
๓. ไม่รู้จักประมาณในการบริโภคสมบัติ
๔. ตั้งสตรีให้บุรุษทุศีลให้เป็นแม่เรือนพ่อเรือน
ผู้หวังจะดำรงตระกูลควรเว้นสถาน ๔ ประการนี้เสีย




<center> [SIZE=+1]ธรรมของฆราวาส ๔[/SIZE] </center> ๑. สัจจะ สัตย์ซื่อแก่กัน
๒. ทมะ รู้จักข่มจิตของตน
๓. ขันติ อดทน
๔. จาคะ สละให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน




<center> [SIZE=+1]ปัญจกะ[/SIZE] </center> [SIZE=+1]ประโยชน์เกิดแต่การถือโภคทรัพย์ ๕ อย่าง[/SIZE] [SIZE=+1]แสวงหาโภคทรัพย์ได้ในทางที่ชอบแล้ว[/SIZE] ๑. เลี้ยงตัว มารดา บิดา บุตร ภรรยา บ่าวไพร่ ให้เป็นสุข
๒. เลี้ยงเพื่อนฝูงให้เป็นสุข
๓. บำบัดอันตรายที่เกิดแต่เหตุต่างๆ
๔. ทำพลี ๕ อย่าง คือ
ก. ญาติพลี สงเคราะห์ญาติ
ข. อติถิพลี ต้อนรับแขก
ค. ปุพพเปตพลี ทำบุญอุทิศให้ผู้ตาย
ง. ราชพลี ถวายเป็นหลวง มีภาษีอากร เป็นต้น
จ. เทวตาพลี ทำบุญอุทิศให้เทวดา



[SIZE=+1]ศีล ๕[/SIZE]
๑. ปาณาติปาตา เวรมณี เว้นจากทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วงไป
๒. อทินนาทานา เวรมณี เว้นจากถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ ด้วยอาการแห่งขโมย
๓. กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี เว้นจากประพฤติผิดในกาม
๔. มุสาวาทา เวรมณี เว้นจากพูดเท็จ
๕. สุราเมรยมัชชปมาทัฏฐานา เวรมณี เว้นจากดื่มน้ำเมา คือสุราเมรัย อันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท
ศีล ๕ ประการนี้ คฤหัสถ์ควรรักษาเป็นนิตย์




<center> [SIZE=+1]มิจฉาวณิชชา คือการค้าขายไม่ชอบธรรม ๕ อย่าง[/SIZE] </center> ๑. ค้าขายเครื่องประหาร
๒. ค้าขายมนุษย์
๓. ค้าขายสัตว์เป็น สำหรับฆ่าเพื่อเป็นอาหาร
๔. ค้าขายน้ำเมา
๕. ค้าขายยาพิษ
การค้าขาย ๕ อย่างนี้ เป็นข้อห้ามอุบาสกไม่ให้ประกอบ




<center> [SIZE=+1]สมบัติของอุบาสก ๕ ประการ[/SIZE] </center> ๑. ประกอบด้วยศรัทธา
๒. มีศีลบริสุทธิ์
๓. ไม่ถือมงคลตื่นข่าว คือเชื่อกรรม ไม่เชื่อมงคล
๔. ไม่แสวงหาเขตบุญนอกพุทธศาสนา
๕. บำเพ็ญบุญแต่ในพุทธศาสนา
อุบาสกพึ่งตั้งอยู่ในสมบัติ ๕ ประการ และเว้นจากสมบัติ ๕ ประการ ซึ่งวิปริตจากสมบัตินั้น




<center> [SIZE=+1]ฉักกะ[/SIZE] </center> [SIZE=+1]ทิศ ๖[/SIZE] ๑. ปุรัตถิมทิส คือทิศเบื้องหน้า มารดา บิดา
๒. ทักขิณทิส คือทิศเบื้องขวา อาจารย์
๓. ปัจฉิมทิส คือทิศเบื้องหลัง บุตร ภรรยา
๔. อุตตรทิส คือทิศเบื้องซ้าย มิตร
๕. เหฏฐิมทิส คือทิศเบื้องต่ำ บ่าว
๖. อุปริมทิส คือทิศเบื้องบน สมณพราหมณ์



[SIZE=+1]๑. ปุรัตถิมทิส คือทิศเบื้องหน้า มารดา บิดา บุตรพึงบำรุงด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) ท่านได้เลี้ยงมาแล้วเลี้ยงท่านตอบ
(๒) ทำกิจของท่าน
(๓) ดำรงวงศ์สกุล
(๔) ประพฤติตนให้เป็นคนควรรับทรัพย์มรดก
(๕) เมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว ทำบุญอุทิศให้ท่าน
[SIZE=+1]มารดาบิดาได้รับบำรุงฉะนี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์บุตรด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) ห้ามไม่ให้ทำความชั่ว
(๒) ให้ตั้งอยู่ในความดี
(๓) ให้ศึกษาศิลปวิทยา
(๔) หาภรรยาที่สมควรให้
(๕) มอบทรัพย์ให้ในสมัย



[SIZE=+1]๒.ทักขิณทิส คือทิศเบื้องขวา อาจารย์ศิษย์พึงบำรุงด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) ด้วยลุกขึ้นยืนรับ
(๒) ด้วยเข้าไปยืนคอยรับใช้
(๓) ด้วยเชื่อฟัง
(๔) ด้วยอุปัฏฐาก
(๕) ด้วยศิลปวิทยาโดยเคารพ
[SIZE=+1]อาจารย์ได้รับบำรุงฉะนี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์ศิษย์ด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) แนะนำดี
(๒) ให้เรียนดี
(๓) บอกศิลปให้สิ้นเชิง ไม่ปิดบังอำพราง
(๔) ยกย่องให้ปรากฏในเพื่อนฝูง
(๕) ทำความป้องกันในทิศทั้งหลาย (คือจะไปทิศไหนก็ไม่อดอยาก)



[SIZE=+1]๓. ปัจฉิมทิส คือทิศเบื้องหลัง ภรรยา สามีพึงบำรุงด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) ด้วยยกย่องนับถือว่าเป็นภรรยา
(๒) ด้วยไม่ดูหมิ่น
(๓) ด้วยไม่ประพฤติล่วงใจ
(๔) ด้วยมอบความเป็นใหญ่ให้
(๕) ด้วยให้เครื่องแต่งตัว
[SIZE=+1]ภรรยาได้รับบำรุงฉะนี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์สามีด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) จัดการงานดี
(๒) สงเคราะห์คนข้างเคียงของผัวดี
(๓) ไม่ประพฤติล่วงใจผัว
(๔) รักษาทรัพย์ที่ผัวหามาได้ไว้
(๕) ขยันไม่เกียจคร้านในกิจการทั้งปวง



[SIZE=+1]๔. อุตตรทิส คือทิศเบื้องซ้าย มิตร กุลบุตรพึงบำรุงด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) ด้วยให้ปัน
(๒) ด้วยเจรจาถ้อยคำไพเราะ
(๓) ด้วยประพฤติประโยชน์
(๔) ด้วยความเป็นผู้มีตนเสมอ
(๕) ด้วยไม่แกล้งกล่าวให้คลาดจากความเป็นจริง
[SIZE=+1]มิตรได้รับบำรุงฉะนี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์กุลบุตรด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) รักษามิตรผู้ประมาทแล้ว
(๒) รักษาทรัพย์ของมิตรผู้ประมาทแล้ว
(๓) เมื่อมีภัยเอาเป็นที่พึ่งพำนักได้
(๔) ไม่ละทิ้งในยามวิบัติ
(๕) นับถือตลอดถึงวงศ์มิตร




[SIZE=+1]๕. เหฏฐิมทิส คือทิศเบื้องต่ำ บ่าว นายพึงบำรุงด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) ด้วยจัดการงานให้ทำตามสมควรแก่กำลัง
(๒) ด้วยให้อาหารและรางวัล
(๓) ด้วยรักษาพยาบาลในเวลาเจ็บป่วย
(๔) ด้วยแจกของมีรสแปลกประหลาดให้กิน
(๕) ด้วยปล่อยให้สมัย
[SIZE=+1]บ่าวได้รับบำรุงฉะนี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์นายด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) ลุกขึ้นทำการงานก่อนนาย
(๒) เลิกการงานทีหลังนาย
(๓) ถือเอาแต่ของที่นายให้
(๔) ทำการงานให้ดีขึ้น
(๕) นำคุณของนายไปสรรเสริญในที่นั้นๆ



[SIZE=+1]๖. อุปริมทิส คือทิศเบื้องบน สมณพราหมณ์ กุลบุตรพึงบำรุงด้วยสถาน ๕[/SIZE]
(๑) ด้วยกายกรรม คือทำอะไรๆ ประกอบด้วยเมตตา
(๒) ด้วยวจีกรรม คือพูดอะไรๆ ประกอบด้วยเมตตา
(๓) ด้วยมโนกรรม คือคิดอะไรๆ ประกอบด้วยเมตตา
(๔) ด้วยความเป็นผู้ไม่ปิดประตู คือมิได้ห้ามเข้าบ้านเรือน
(๕) ด้วยให้อามิสทาน
[SIZE=+1]สมณพราหมณ์ได้รับบำรุงฉะนี้แล้ว ย่อมอนุเคราะห์กุลบุตรด้วยสถาน ๖[/SIZE]
(๑) ห้ามไม่ให้กระทำความชั่ว
(๒) ให้ตั้งอยู่ในความดี
(๓) อนุเคราะห์ด้วยน้ำใจอันงาม
(๔) ให้ได้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง
(๕) ทำสิ่งที่เคยฟังแล้วให้แจ่ม
(๖) บอกทางสวรรค์ให้



[SIZE=+1]อบายมุข คือเหตุเครื่องฉิบหาย ๖[/SIZE]
๑. ดื่มน้ำเมา
๒. เที่ยวกลางคืน
๓. เที่ยวดูการเล่น
๔. เล่นการพนัน
๕. คบคนชั่วเป็นมิตร
๖. เกียจคร้านทำการงาน
[SIZE=+1]๑. ดื่มน้ำเมา มีโทษ ๖[/SIZE]
(๑) เสียทรัพย์
(๒) ก่อการทะเลาะวิวาท
(๓) เกิดโรค
(๔) ต้องติเตียน
(๕) ไม่รู้จักอาย
(๖) ทอนกำลังปัญญา



[SIZE=+1]๒. เที่ยวกลางคืน มีโทษ ๖[/SIZE]
(๑) ชื่อว่าไม่รักษาตัว
(๒) ชื่อว่าไม่รักษาลูกเมีย
(๓) ชื่อว่าไม่รักษาทรัพย์สมบัติ
(๔) เป็นที่ระแวงของคนทั้งหลาย
(๕) มักถูกใส่ความ
(๖) ได้ความลำบากมาก



[SIZE=+1]๓. เที่ยวดูการเล่น มีโทษตามวัตถุที่ไปดู ๖[/SIZE]
(๑) รำที่ไหนไปที่นั่น
(๒) ขับร้องที่ไหนไปที่นั่น
(๓) ดีดสีตีเป่าที่ไหนไปที่นั่น
(๔) เสภาที่ไหนไปที่นั่น
(๕) เพลงที่ไหนไปที่นั่น
(๖) เถิดเทิงที่ไหนไปที่นั่น



[SIZE=+1]๔. เล่นการพนัน มีโทษ ๖[/SIZE]
(๑) เมื่อชนะย่อมก่อเวร
(๒) เมื่อแพ้ย่อมเสียดายทรัพย์ที่เสียไป
(๓) ทรัพย์ย่อมฉิบหาย
(๔) ไม่มีใครเชื่อถือถ้อยคำ
(๕) เป็นที่หมิ่นประมาทของเพื่อน
(๖) ไม่มีใครประสงค์จะแต่งงานด้วย



[SIZE=+1]๕. คบคนชั่วเป็นมิตร มีโทษตามบุคคลที่คบ ๖[/SIZE]
(๑) นำให้เป็นนักเลงการพนัน
(๒) นำให้เป็นนักเลงเจ้าชู้
(๓) นำให้เป็นนักเลงเหล้า
(๔) นำให้เป็นคนลวงเขาด้วยของปลอม
(๕) นำให้เป็นคนลวงเขาซึ่งหน้า
(๖) นำให้เป็นคนหัวไม้



[SIZE=+1]๖. เกียจคร้านการทำงาน มีโทษ ๖[/SIZE]
(๑) มักอ้างว่า หนาวนัก แล้วไม่ทำการงาน
(๒) มักอ้างว่า ร้อนนัก แล้วไม่ทำการงาน
(๓) มักอ้างว่า เวลาเย็นแล้ว แล้วไม่ทำการงาน
(๔) มักอ้างว่า ยังเช้าอยู่ แล้วไม่ทำการงาน
(๕) มักอ้างว่า หิวนัก แล้วไม่ทำการงาน
(๖) มักอ้างว่า ระหายนัก แล้วไม่ทำการงาน
ผู้หวังความเจริญด้วยโภคทรัพย์ พึงเว้นเหตุเครื่องฉิบหาย ๖ ประการนี้เสีย

<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" width="500"> <tbody><tr> <td align="center">*********</td> </tr> </tbody></table>