พุทธศาสนา...ประจำชาติอิตาลี..แล้วครับ

ทางสี่แพร่ง
++ดร.ปฐมพงษ์ โพธิ์ประสิทธินันท์ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
http://www.siamrath.co.th/Education.asp?ReviewID=89725

​

​

พระพุทธศาสนาภายใต้วัฒนธรรมทุนนิยมเสรี : ความเจริญและความเสื่อม


ราวสิบกว่าปีมาแล้ว สื่อมวลชนในยุโรปได้แถลงกันยกใหญ่ว่า พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่จะเติบโตเร็วที่สุดในสมัยศตวรรษที่ 21 เพราะเห็นว่ากระแสผู้นับถือเติบโตเร็วมากทั้งในทวีปยุโรป, ออสเตรเลีย และอเมริกาเหนือ ไม่ว่าฝรั่งเศส, เยอรมนี, อิตาลี, อังกฤษ, สเปน, ออสเตรเลีย ฯลฯ วัดวาอารามผุดขึ้นมาอย่างต่อเนื่อง คนเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงในการนำพระพุทธศาสนาเข้าสู่ประเทศฝรั่งเหล่านี้แต่ไหนแต่ไรมาส่วนมากแล้วนับถือศาสนาคริสต์มาก่อน และกระแสชาวคริสต์หันมานับถือพระพุทธศาสนานี้ก็ก่อตัวอย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่สมัยศตวรรษที่ 19

ประเทศยุโรปบางแห่ง เช่น อิตาลีได้มีการเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญ ยกพระพุทธศาสนาให้เป็นหนึ่งในศาสนาสำคัญของชาติ ไม่ต่างอะไรกับศาสนาคริสต์

สมเด็จพระสันตปาปา จอห์น ปอล ที่สองซึ่งเป็นประมุขของคริสตจักร นิกายโรมันคาทอลิก ทรงมองเห็นกระแสดังกล่าว ครั้งได้ประทานสัมภาษณ์แก่วิตโดริโอ เมสซุรี่ นักเขียนและนักสื่อมวลชนที่มีชื่อของอิตาลี เมื่อ ค.ศ. 2536 อันเป็นช่วงที่มีการเฉลิมฉลองครบ 15 นับแต่ที่พระองค์ได้ ทรงรับเลือกให้ดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสันตปาปา จึงทรงตั้งพระทัยวิพากษ์วิจารณ์เนื้อหาพระพุทธศาสนาอย่างตรงๆ ต่อมาบทประทานสัมภาษณ์ซึ่งมีหลายตอนนี้มาพิมพ์รวมเล่มในรูปหนังสือชื่อ Crossing the Threshhold of Hope (London, Jonathan Cape, 1994) มีทั้งหมด 244 หน้า (รวมดรรชนีคำศัพท์)

ตอนที่ทรงวิพากษ์วิจารณ์คำสอนพระพุทธเจ้า (ซึ่งทรงเข้าพระทัยผิดๆ อยู่มาก) อยู่ในบทที่ 12 มีทั้งหมด 7 หน้า (ตั้งแต่หน้า 84-90)

สาเหตุที่ทรงวิจารณ์พระพุทธศาสนา มีกล่าวชัดในบทประทานสัมภาษณ์ กล่าวคือทรงต้อง การเตือนสติชาวคริสต์ทำนองว่าไม่ควรด่วนเข้าไปนับถือคำสอนพระพุทธศาสนา แต่ควรใช้วิจารณญาณ (For this reason, it is not inappropriate to caution those Christians who enthusiastically welcome certain ideas originating in the religious traditions of the Far East, pp.89-90) ที่เป็นดังนี้ เพราะกระแสคนหันมานับถือพระพุทธศาสนา และช่วยกันเผยแผ่พระพุทธศาสนาอย่างแข็งขันในยุโรป ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันมักเป็นชาวคริสต์มาก่อน หลายคนเคยเป็นบาทหลวงระดับสูง ต่อมาก็มีฝรั่งนักวิชาการชาวพุทธหลายคนทั้งพระ ทั้งฆราวาส ซึ่งเคยเป็นชาวคริสต์มาก่อน ได้เขียนตอบโต้พระองค์ลงวารสารต่างๆ มากมาย ที่โดดเด่นก็ คือ กลุ่มพระสงฆ์ชาวอิตาเลี่ยนในอิตาลี นำโดย พระฐานวโร ได้เข้าเฝ้าเพื่อทูลชี้แจงให้สมเด็จพระสันตปาปาทรงทราบด้วยซ้ำว่าทรงอธิบายพระพุทธศาสนาผิดๆ

ยุโรปตอนนี้จึงเหมือนอินเดียครั้งพุทธกาล ศาสนาเดิมที่ผู้คนนับถือคือศาสนาพราหมณ์ แต่เมื่อพระพุทธเจ้าทรงประกาศพระศาสนาก็มีผู้เคยนับถือศาสนาพราหมณ์มานับถือ และขวนขวายเผยแผ่พระพุทธศาสนาเป็นการใหญ่

ที่จริงแล้ว พระพุทธเจ้าไม่ได้ทรงเดือดเนื้อร้อนพระทัยว่าใครจะหันมานับถือศาสนาของพระองค์หรือไม่ ทรงสอนให้ผู้ฟังเทศน์ของพระองค์รู้จักไตร่ตรองหาเหตุผลให้รอบคอบก่อนถึงจะเชื่อ หลายคนที่หันมานับถือคำสอนของพระองค์เคยให้ความอุปถัมภ์ศาสนาอื่นมาก่อนก็มี พระองค์ก็ทรงแนะให้คนเหล่านี้กลับไปคิดให้รอบคอบก่อนตัดสินใจ มิหนำซ้ำพระองค์ยังคงแนะให้บรรดาผู้หันมานับถือพระพุทธศาสนาเหล่านี้ยังคงอุปถัมภ์บำรุงศาสนาอื่นๆ ที่ตนเคยนับถือตามปกติไปด้วย

แต่เดิม ศาสนาคริสต์ถูกลัทธิมาร์กซ์โจมตีอย่างรุนแรงมาร์กซ์ได้ประณามศาสนาว่า คือยาเสพ... เพราะสอนให้ประชาชนศรัทธาแบบหัวปักหัวปำโดยไม่ใช้ปัญญาไตร่ตรอง หลายอย่างขัดแย้งหลักวิทยาศาสตร์ เช่น โลกแบน, โลกเป็นศูนย์กลางของจักรวาล ฯลฯ นักวิทยาศาสตร์ที่ค้นพบความจริงใหม่ ๆ หลายคนถูกศาสนจักรลงโทษจนตายในเรือนจำ

แต่เมื่อพระพุทธศาสนาเข้าสู่ยุโรป พระพุทธศาสนาได้สอนให้ปัญญาชนชาวยุโรปได้เข้าใจความหมายของ Religion เสียใหม่ว่า ศาสนาของพระพุทธเจ้าคือคำสอน ซึ่งทรงสอนให้ผู้ฟังใช้ปัญญาพิจารณาอย่างถ่องแท้ก่อนจะปลงใจเชื่อ ไม่ใช่เทวโองการ (Gospel)จากพระเจ้าซึ่งแย้งไม่ได้ พระสงฆ์หรือพุทธสาวกก็มิใช่มิชชันนารี ซึ่งมีภารกิจหลักคือจาริกไปชี้ชวนให้ใครต่อใครมานับถือพระศาสนา พระสงฆ์หรือพุทธสาวกมีหน้าที่เพียงอธิบายคำสอนของพระพุทธเจ้าให้ คนที่สนใจฟังเท่านั้น ใครไม่สนใจฟัง ชาวพุทธก็ไม่เคยใช้กฎหมายหรือรัฐธรรมนูญบังคับให้นับถือ ไม่เคยตั้งกองทุนให้การศึกษาฟรี แล้วสร้างเงื่อนไขให้ผู้รับทุนเปลี่ยนมาเป็นชาวพุทธ ไม่เคยสร้างที่พักอาศัยให้หรือแจกทานให้อาหารฟรีๆ แล้ววางเงื่อนไขให้คนมาขออาศัยตนต้องหันมานับถือศาสนาในภาวะจำยอม

ขณะที่ศาสนาคริสต์ต้องใช้ความพยายาม อย่างหนักเพื่อดึงศรัทธาชาวยุโรปให้นับถือเหมือนเดิม ในเวลาเดียวกัน ก็พยายามแสวงหาผู้นับถือใหม่ๆ ในประเทศเอเชียให้มากยิ่งขึ้น

ความใจกว้างและมีหลักคำสอนที่เป็นสัจธรรม เชิญชวนให้มาพิสูจน์ด้วยการปฏิบัติเองและเน้นให้ใช้ปัญญาไตร่ตรองให้รอบคอบก่อนนับถือ ทำให้พระพุทธศาสนาได้รับการยอมรับจากวิญญูชนไปทั่วโลก นักปรัชญาและนักวิทยาศาสตร์ดัง ๆ ระดับโลกจำนวนมาก เช่น โซเพน ฮาวเออร์, ไอน์สไตน์ ต่างหันมานับถือพระพุทธศาสนา

นับแต่พระพุทธศาสนาเข้ายุโรปสมัยศตวรรษที่ 19 ก็มีงานวิจัยหลายชิ้นแสดงสถิติว่าคนยุโรปและอเมริกาชาติต่าง ๆ หันมาเข้าวัดในพระพุทธศาสนามากขึ้นบ้าง ประกาศตนเป็นพุทธมามกะมากขึ้นบ้าง สถานปฏิบัติธรรมทางพระพุทธศาสนาซึ่งรวมทั้งวัดวาอารามเพิ่มขึ้นที่นั่นที่นี่ประจำบ้าง

เดือน ธ.ค. ที่ผ่านมาก็มีข่าวออกมาอีกว่า ดาราฮอลลี้วูดอังกฤษ ชื่อ ออร์นันโด บลูม ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้แสดงนำในหนังเรื่อง The Lord of the Rings ได้ทำพิธีประกาศตนเป็นพุทธมามกะต่อหน้าสาธารณชนอย่างเป็นทางการไปเรียบร้อยแล้ว

ระหว่างทหารอเมริกันพยายามไล่บี้ทหารอิรักอย่างเมามันตามคำสั่งของประธานาธิบดีบุชไม่นานมานี้ ทหารอเมริกันคนหนึ่งนามว่า เจเรมี่ ฮินซ์แมน วัย 26 ปี ได้ตัดสินใจหนีทัพอเมริกาในอิรักไปปักหลักลี้ภัยในแคนาดา เขาให้เหตุผลว่าสงครามที่อเมริกาทำกับชาวอิรักเป็นสงครามผิดกฎหมาย ประเด็นที่น่าสนใจก็คือเขาเป็นชาวพุทธที่สนใจปฏิบัติธรรมคนหนึ่ง เขาให้สัมภาษณ์ว่าคำสอนพระพุทธศาสนาสอนให้เขาไม่อยากทำสงคราม เขาตั้งปฏิญาณว่าจะรับใช้ชาติหรือพิทักษ์ชาติจากการรุกรานของข้าศึกศัตรู แต่มิใช่ไปทำสงครามแบบก้าวร้าวต่อชาติอื่นดังที่ทหารอเมริกันกำลังทำอยู่ในอิรักเวลานี้

ผมได้ข่าวจากหนังสือพิมพ์ Lanka Daily News ในลังกาตั้งแต่ 23 ต.ค. ที่แล้วว่าปัจจุบันพระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่เติบโตเร็วที่สุดในแคนาดา ประเทศแคนาดาเป็นประเทศที่มีพื้นที่กว้างที่สุดในอเมริกาเหนือ พระพุทธศาสนาเข้าแคนาดาในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 และมาบูมขึ้นตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 2503-2513 (1960s) เป็นต้นมา ช่วงนั้นมีการสำรวจพบว่าวัดชาวพุทธมีแค่ 18 วัด มีชาวแคนาดาปฏิบัติธรรมราวๆ 10,000 คน แต่เมื่อสำรวจผู้นับถือพระพุทธศาสนาอีกครั้งในพ.ศ. 2528 ชาวพุทธมีเพิ่มขึ้นเป็น 50,000 คน หกปีหลังจากนั้นคือพ.ศ. 2534 รัฐบาลสำรวจคร่าวๆ อีกครั้งพบว่าผู้ประกาศตนเป็นพุทธมามกะมีเพิ่มเป็น
163,415 คน รัฐมาสำรวจครั้งล่าสุดอีกครั้ง เมื่อพ.ศ. 2544 พบว่าพุทธมามกะแท้ ๆ มีไม่ต่ำกว่า 5 แสนคน แซงหน้าจำนวนผู้นับถือศาสนาฮินดูและศาสนาซิกข์ ซึ่งเคยตามหลัง จำนวนผู้นับถือยังเติบโตแบบก้าวกระโดดเช่นนี้ทุกปี

ผลสำรวจยังบอกว่าวัด, สถานที่ปฏิบัติธรรม หรือศูนย์กลางของชาวพุทธในแคนาดาตอนนี้มีเกือบๆ จะถึงหนึ่งพันแห่งทั่วประเทศ เมืองที่มีชาวพุทธมากที่สุดคือ ออนตาริโอ, บริติชโคลัมเบีย และควิเบก ข่าวยังลงด้วยว่าแม้จำนวนคนนับถือจะยังอยู่เรือนแสน แต่จำนวนผู้แสดงความสนใจและเริ่มศึกษาพระพุทธศาสนาบ้างแล้วมีหลายล้านคนทั่วประเทศ

เมื่อ 9 พ.ย. ที่ผ่านมา โฆษกประจำรัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศรัสเซีย กระพือข่าวว่า องค์ทะไลลามะจะได้รับอนุญาตให้เข้ารัสเซีย หลังจากถูกแบนเพราะเกรงจะกระทบความสัมพันธ์กับจีน หลังจากรัสเซียเซ็นสัญญามิตรภาพกับจีน เมื่อ พ.ศ. 2544 แต่ชาวรัสเซียก็แสดงจุดยืนชัดเจน ว่าองค์ทะไลลามะจะมาเยือนด้วยภารกิจศาสนา เมื่อกระแสประชาชนเรียกร้องหนักขึ้น รัสเซียก็ยอมอนุญาตให้ท่านเข้ารัสเซียแต่โดยดี ปลาย พ.ย.ที่ผ่านมา ท่านทะไลลามะจึงมีโอกาสแสดงธรรมโปรดพุทธบริษัทและประชาชนทั่วไปเป็นครั้งแรกที่เมืองกัลมิเกีย ซึ่งอยู่ห่างจากกรุงมอสโกประมาณหนึ่งพันไมล์

ชาวรัสเซียหลายคนในเมืองนี้มีบรรพบุรุษเป็นชาวมองโกลซึ่งอพยพจากทางตะวันตกของจีนเข้าสู่รัสเซียเมื่อราว 4 ร้อยกว่าปีมาแล้ว พระพุทธศาสนาที่นำเข้ามาจึงเป็น พระพุทธศาสนาแบบทิเบต ผลปรากฏว่า มีชาวพุทธและผู้สนใจทั่วๆ ไปชาวรัสเซียแห่กันมาฟังธรรมล้นหลามเป็นจำนวนหลายพันคน

ผู้สื่อข่าวรายงานลงใน Ireland Online ว่าจากจำนวนประชากรของเมืองนี้ ทั้งหมดราว 3 แสนคน ประมาณครึ่งหนึ่งนับถือพระพุทธศาสนา รัสเซียมีประชากรราว 144 ล้านคน ในจำนวนนี้มีราว 1 ล้านคน ที่ประกาศตนเป็นพุทธมามกะ

ผมดูภาพรวมพระพุทธศาสนาจากข่าวสารต่างๆ แล้วก็รู้สึกได้ว่าวัฒนธรรมแบบพุทธกำลังเติบโตและเบ่งบานในหลาย ๆ ประเทศของทวีปยุโรป, ออสเตรเลีย และอเมริกาบางแห่ง เช่น รัสเซียแม้จะเติบโตช้า แต่ปีที่กำลังจะผ่านไปนี้ก็เริ่มมีการติดต่อกันอย่างใกล้ชิดมากขึ้น ผมคิดว่าปัญญาชนในประเทศทุนนิยมทั่วโลกเวลานี้คงเอือมระอากับ

 

สาธุ

นี่แหละ ไม่ว่าจะมีผู้แอบอ้าง โจมตี หรือปลอมตัวเป็นคริสต์มากล่าวโจมตี สร้างความแตกแยกระหว่างชาวคริสต์กับชาวพุทธอย่างไร ก็จะจับไต๋ตัวปลอมได้วันยังค่ำ เพราะคำสอนและการปฏิบัติอย่างถูกต้องของแท้นั้น มาจากพระโพธิสัตว์ปรมัตถบารมี บริวารของท่านจำนวนมากจึงเป็นคนฉลาด สามารถมองเห็นคุณค่าในสัจธรรมคำสอนของพระพุทธองค์ได้ง่าย ไม่ปิดกั้นตัวเองและผู้อื่นอย่างงมงายไร้ปัญญา

ครอบครัวที่ประกอบด้วยคู่สามี-ภรรยาคริสต์-พุทธก็มีให้เห็นอยู่ดาษดื่น ศิษย์เอกสุภาพสตรีท่านหนึ่งของหลวงตามหาบัว ผู้ที่หลวงตาเมตตาเทศน์สอนในวาระสุดท้ายเพื่อความดับอย่างไม่มีเชื้อ ด้วยคำสอน "คืนอำลา" อันโด่งดังเป็นอมตะ มีสามีผู้แสนดีเป็นสภาพบุรุษผู้อ่อนโยนชาวคริสต์ที่เป็นที่รู้จักในวงสังคม เป็นผู้ใหญ่ที่ได้รับความเคารพนับถือเป็นอย่างสูงในวงการคริสตศาสนาของประเทศ

สหายรักชาวเกาหลีคนหนึ่งของผม ก็มาจากครอบครัวชาวพุทธ แต่ด้วยกระแสและอิทธิพลแรงของคริสต์ในสภาพแวดล้อมของเขา จึงเปลี่ยนมานับถือศาสนาคริสต์ในช่วงวัยรุ่น แต่ด้วยความที่เป็นนักศึกษาด้วยจิตวิญญาณโดยแท้ จึงสนใจศึกษาปรัชญา คำสอนของศาสดาและนักคิด นักปราชญ์ต่างๆเรื่อยมา หลายปีมาแล้วที่เขาถือเป็นกิจวัตรประจำปีที่จะเข้าไปปฏิบัติกรรมฐานแบบอุกกฤษตามแบบมหายานในวัดบนยอดเขาในที่ห่างไกลของเกาหลี มีประสบการณ์ทางจิตมาเล่าให้ฟังอยู่หลายครั้ง

ใครช่วยบอกทีเถอะ ปัจจุบันหมอนี่นับถือศาสนาอะไร ชักงง

 

ดีครับดีมากๆ

 

นับวันศาสนาพุทธ จะได้รับสนใจจากชาวตะวันตกมากขึ้น เพราะศาสนาพุทธเป็นศาสนาที่เป็นเหตุเป็นผล สามารถอธิบายทุกๆ อย่างได้ โมทนากับบทความดีๆ ครับ

 

ขออนุโมทนากับบทความที่สร้างความปลาบปลื้มใจให้ชาวพุทธด้วยครับ

 

สาธุๆๆ ขออนุโมทนา ดีใจจังจะมีผู้นับถือพุทธศาสนามากชึ้น โลกจะได้สงบสุข

 

ความเห็นของคุณคนเก่า น่าฟังมาก
^^

 

ดีแล้วครับ

ร่วม ขออนุโมทนาบุญด้วยครับ สาธุ

 

ปรมังสุขัง

 

ถึงเวลาที่พวกเราชาวพุทธควรจะหันหน้ามาเอาจริงเอาจังกับศาสนาที่เป็นรากเหง้าของบรรพบุรุษ ช่วยกันสร้างสังคมชาวพุทธจากสถาบันครอบครัวตั้งใจรักษาศีล เจริญภาวนา เริ่มปลูกฝังจากเยาวชนไทยก่อนที่จะสายเกินไป

 

ถ้ามีอีกหลายๆประทศนับถือศาสนาพุทธ..เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ โลกเราคงจะสงบสุขขึ้นอีกแยะเลยค่ะ

 

อินุโมทนา ครับ

ผมค่อนข้างชอบเรื่องของคุณคนเก่านะครับทื่ว่า

โดยส่วนตัวผมเองก็เป็นคนชอบปฎิบัติและศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับจิต โดยที่ผมเป็นชาวพุทธ แต่พยายามศึกษาถึงคำสอนของคริสต และอิสลามอย่างเปิดใจกว้างและผมว่า ศาสนาทุกศาสนาก็มีหลักการในการพัฒนาเรื่องของการอบรมจิตและฝึกตนเอง ต่างกันไป มีจุดมุ่งหมายหลักที่จะชำระจิตวิญญาณของสรรพสัตว์ให้สะอาดหมดจดยิ่งขึ้นโดยที่ศาสดามักจะประยุกต์ให้เข้ากับสภาพแวดล้อมและประเพณีให้เข้ากับคนในพื้นที่ คำสอนและกุศโลบาย รวมทั้งกาลเวลา คำดั่งเดิมจึงต่างกันไปซึ่งปัจจับันกอ้เพื้ยนไปมากก็มี แต่เรื่องหลักก็คือวิชาการของการอบรมจิตให้พัฒนาขึ้นที่ถูกบรรจุเอาไว้ในแต่ละศาสนายังคงนำมาศึกษาได้อยู่ ดังนั้นผมเชื่อว่าเพือ่นของคุณคงเป็นนักพัฒนาจิตใจผู้หนึ่ง คำว่าศาสนากอ้คงเป็นเพียงเปลือกนอก สิ่งที่เค้าสนใจคือองค์ความรู้ของการชำระจิตวิญญาณของตนมากกว่า

 

หลวงปู่หลวงพ่อได้กล่าวไว้ต่อจากนี้ พุทธศาสนาในประเทศจะเสื่อมถอยไปเรื่อยๆ และจะเจริญในประเทศตะวันตก
จวบจน พุทธศักราช 2600 แล้ว
จะกลับมาเฟื่องฟูอีกครั้ง
เราชาวพุทธทั้งหลายที่เป็นฝ่ายธรรมะ ต้องรักษาธรรมะของพุทธองค์ไว้
เป็นพุทธบูชา สละชีวิตเพื่อรักษาธรรม
ต้องรวมพลังความสามัคคีกันไว้
สาธุ สาธุ สาธุ

 

สาธุ สาธุ สาธุ อนุโมทามิ พระบารมีของพระองค์มากมายนักยากที่จะมีสิ่งใดมาทัดทาน

 

"พระพุทธเจ้าทรงเป็นศาสดาเอกของโลก"

 

อยากให้ประเทศไหนมีศาสนาพุทธเป็นองค์กรช่วยเหลือเพื่อนร่วมโลกเป็นเหมือนอิตาลี ก็โทรแจ้งทำเนียบรัฐบาลสายด่วนโทรฟรี1111 ครับ หรือwww.1111.go.th www.thaigov.go.th สาธุ เพื่อให้ทุกสถานฑูตทั่วโลกเสนอประธานาธิบดีของเขาต่อไปครับ

 

เราก็คงต้องดูแลตัวเองให้อยู่ใกล้ชิดกับพุทธศาสนาให้มากขึ้น
จะได้ไม่อายตะวันตกเขา

 

ดี

 

*** ทำความจริงให้กับตนเอง ****

....พิธีประกาศตนเป็นพุทธมามกะ...

สมัยก่อน...คือ ถวายสัจจะ ต่อองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ว่า
" นับถือพระพุทธศาสนาตลอดชีวิต "

- " หนุมาน ผู้นำสาร "

 

เมตตาธรรม ค้ำจุนโลก