ฌานที่ ๕ มีจริงหรือ ?

​

บางครั้งหลายท่านที่เคยศึกษาและสนใจในด้านการปฏิบัติ......อาจเคยได้ยิน.......ส่วนใหญ่เมื่อกล่าวถึงรูปฌาน ก็มี ๔ คือ ฌาน ๑ ถึง ๔......<O</O
<O</O

น้อยคนนักที่จะเคยได้ยินว่า รูปฌานที่๕.......และอาจมีความข้องใจในครูบาอาจารย์หรือกัลญาณมิตรธรรมพูดถึงฌานที่๕......หรือพูดถึงสมาบัติ ๙......
<O</O
<O</O
วันนี้เรามาทำความเข้าใจ.....และศึกษากันว่ารูปฌานเขานับกันอย่างไร......และมีองค์ธรรมอย่างไรเพื่อการปฏิบัติ.....และความเข้าใจที่ถูกทาง......

 

ในการแบ่งลำดับฌานนั้น.....มีการแบ่งไว้แบบสองอย่าง....คือ แบบ ฌานปัญจกนัย ตามแบบอภิธรรม และ ฌานจตุกนัย ตามแบบพระสุตันตปิฏก....เรามาดูข้อมูลอ้างอิงถึงการอธิบายและองค์ธรรมของณานกันครับ......

ยกจาก... เอกสารประกอบการศึกษา พระอภิธรรมทางไปรษณีย์ ชุดที่ ๓ ตอนที่๒ เรื่องประเภทของจิต อภิธรรมโชติกะวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.......ได้อธิบายไว้ดังนี้.......



<TABLE border=0 cellSpacing=2 cellPadding=2 width=700><TBODY><TR><TD></TD></TR><TR><TD> </TD></TR><TR><TD>



</TD></TR><TR><TD><TABLE border=2 cellSpacing=0 cellPadding=2 width="100%"><TBODY><TR><TD bgColor=#ffece3>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ตามนัยแห่งพระอภิธรรม[/FONT] [FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]จำแนกประเภทของฌานไว้ ๕ ฌาน เรียกชื่อว่า[/FONT][FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC] ฌานปัญจกนัย ฌานทั้ง ๕ นี้ได้แก่[/FONT]</TD></TR><TR><TD bgColor=#ffffff>

<TABLE border=0 cellSpacing=2 cellPadding=2 width="100%"><TBODY><TR><TD width="17%">[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปฐมฌาน[/FONT]</TD><TD width="20%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]มีองค์ฌาน ๕[/FONT]</TD><TD width="7%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]คือ [/FONT]</TD><TD width="9%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]วิตก[/FONT]</TD><TD width="11%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]วิจาร[/FONT]</TD><TD width="8%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปีติ [/FONT]</TD><TD width="12%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]สุข[/FONT]</TD><TD width="16%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เอกัคคตา[/FONT]</TD></TR><TR bgColor=#f6f6f6><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ทุติยฌาน[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]มีองค์ฌาน ๔[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]"[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]วิจาร[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปีติ[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]สุข[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เอกัคคตา[/FONT]</TD></TR><TR><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ตติยฌาน[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]มีองค์ฌาน ๓[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]"[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปีติ[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]สุข[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เอกัคคตา[/FONT]</TD></TR><TR bgColor=#f6f6f6><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]จตุตถฌาน[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]มีองค์ฌาน ๒[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]"[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]สุข[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เอกัคคตา[/FONT]</TD></TR><TR><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปัญจมฌาน[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]มีองค์ฌาน ๒[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]"[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]อุเบกขา [/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เอกัคคตา[/FONT]</TD></TR></TBODY></TABLE>​

</TD></TR></TBODY></TABLE></B>

</TD></TR><TR><TD></TD></TR><TR><TD><TABLE border=2 cellSpacing=0 cellPadding=2 width="100%"><TBODY><TR><TD bgColor=#ffece3>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]แต่ตามนัยแห่งพระสุตตันตปิฎก คือตามแนวแห่งพระสูตร จำแนกประเภทแห่งฌานออกเป็นฌาน ๔ เรียกว่า ฌานจตุกนัย ดังนี้[/FONT]</TD></TR><TR><TD bgColor=#ffffff height=*>

<TABLE border=0 cellSpacing=2 cellPadding=2 width="100%"><TBODY><TR><TD width="19%">[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปฐมฌาน[/FONT]</TD><TD width="18%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]มีองค์ฌาน ๕[/FONT]</TD><TD width="8%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]คือ [/FONT]</TD><TD width="9%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]วิตก[/FONT]</TD><TD width="11%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]วิจาร[/FONT]</TD><TD width="9%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปีติ [/FONT]</TD><TD width="13%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]สุข[/FONT]</TD><TD width="13%" align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เอกัคคตา[/FONT]</TD></TR><TR bgColor=#f6f6f6><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ทุติยฌาน[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]มีองค์ฌาน ๔[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]"[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]วิจาร[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปีติ[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]สุข[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เอกัคคตา[/FONT]</TD></TR><TR><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ตติยฌาน[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]มีองค์ฌาน ๓[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]"[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปีติ[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]สุข[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เอกัคคตา[/FONT]</TD></TR><TR bgColor=#f6f6f6><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]จตุตถฌาน[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]มีองค์ฌาน ๒[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]"[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]-[/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]อุเบกขา [/FONT]</TD><TD align=middle>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เอกัคคตา[/FONT]</TD></TR></TBODY></TABLE>​

</TD></TR></TBODY></TABLE></B>


</TD></TR><TR><TD></TD></TR><TR><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เหตุที่ทุติยฌาน ตามนัยแห่งพระอภิธรรม ละวิตกได้เพียงอย่างเดียวเท่านั้น ซึ่งต่างจากทุติยฌาน ตามนัย แห่งพระสุตตันตปิฎก ที่ละวิตกและวิจารได้พร้อมๆ กัน เป็นเพราะว่า การละวิตก และวิจารได้ในเวลาเดียวกัน สามารถกระทำได้เฉพาะ ผู้ปฏิบัติที่เป็นติกขบุคคล (ผู้รู้เร็ว) เท่านั้น[/FONT]</TD></TR><TR><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]เหตุนี้ทางพระสูตร จึงแสดงว่า รูปฌานมี ๔ อรูปฌานมี ๔ รวมเป็นฌาน ๘ และเมื่อกล่าวโดยการเข้าฌานสมาบัติ จะเรียกว่า สมาบัติ ๘[/FONT]</TD></TR><TR><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ทางพระอภิธรรม แสดงว่า รูปฌานมี ๕ อรูปฌานมี ๔ รวมเป็น ฌาน ๙ หรือ สมาบัติ ๙[/FONT]</TD></TR><TR><TD></TD></TR><TR><TD>[FONT=BrowalliaUPC, CordiaUPC, AngsanaUPC]ปฐมฌานจะเกิดขึ้นได้ จะต้องมีองค์ฌานคือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา ครบทั้ง ๕ เพื่อข่มนิวรณ์ทั้ง ๕ ให้สงบราบคาบ แต่หลังจาก ที่เข้าปฐมฌานได้อย่างชำนิชำนาญแล้ว นิวรณ์ทั้ง ๕ ที่เคยเป็นปฏิปักษ์กับฌานจิต ก็จะอ่อนกำลังลง จนไม่สามารถเข้าแทรกแซงได้ เพราะถูกข่มไว้ ด้วยอำนาจของปฐมฌานจิต เมื่อมาถึงตอนนี้ หากผู้ปฏิบัติต้องการได้ฌานที่สูงขึ้นไป ก็จะต้องละองค์ฌานเบื้องต่ำ อันได้แก่ วิตก วิจาร ปีติ สุข ตามลำดับ ฌานจิตก็จะเลื่อนสูงขึ้น ตามลำดับเช่นกัน[/FONT]</TD></TR></TBODY></TABLE><O</O</B>

 

​

จากการศึกษาแล้ว..อาจกล่าวสรุปได้ว่า.....ไม่ว่าการแบ่งแบบ อภิธรรม หรือ สุตัน ก็ดี.....

ในณานลำดับสุดท้ายของรูปฌาน...ก็ต้องมีสถาวะคือ อุเบกขา กับ เอกัคคตา อยู่ดี..... ​

 

​

อ้างอิงเพิ่มเติมกับผู้ที่ต้องการศึกษาเพิ่มเติมต่อไป......​

ในส่วนที่เราจะเห็นได้ในส่วนของพระสูตรที่มีการแบ่งแบบ ณานจตุกนัย.....​

ยกจาก...บางส่วนจาก พระไตรปิฏก ฉบับ ปฏิบัติ โดย ธรรมรักษา......เรื่อง สติปัฏฐานสูตร......​

.....สัมมาสมาธิเป็นไฉน ? ภิกษุในธรรมวินัยนี้ สงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม บรรลุปฐมฌาน มีวิตกวิจาร มีปีติและสุขเกิดแต่วิเวกอยู่ เธอบรรลุทุติยฌาน มีความผ่องใสแห่งจิตในภายในเป็นธรรมผุดขึ้น เพราะวิตกวิจารสงบไป ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร มีปีติและสุขอันเกิดแต่สมาธิอยู่ เธอมีอุเบกขา มีสติ มีสัมปชัญญะ เสวยสุขด้วยนามกาย เพราะปีติสิ้นไป บรรลุตติยฌาน ที่พระอริยะทั้งหลายสรรสเริญว่า ผู้ได้ฌานนี้เป็นผู้มีอุเบกขา มีสติอยู่เป็นสุข เธอบรรลุจตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข เพราะละสุข ละทุกข์ และดับโสมนัสโทมนัสก่อน ๆ ได้ มีอุเบกขาเป็นแหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่ อันนี้เรียกว่า สัมมาสมาธิ .....​

เป็นต้น...​

_______________________________________________________​

​

ส่วนในส่วนของการแบ่งแบบ ณานปัญจกนัย นั้น มีหลักฐานในพระอภิธรรมปิฏก ดังนี้...​

อ้างจาก พระไตรปิฏก ฉบับ สำหรับประชาชน มหามกุฏราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปภัมภ์ หน้า ๖๕๓ ว่าด้วยเรื่อง จิตฝ่ายกุศล....ดังนี้..​

ฝ่ายกุศล ​

๒. จิตที่เป็นกุศลหรือกุศลจิต แบ่งออกเป็น ๔ ประเภท ตามภูมิชั้นที่ ต่ำและสูง คือ :-
( ๑ ) กามาวจร คือจิตที่ท่องเที่ยวไปในกาม ที่เป็นฝ่ายกุศล<SUP>๑</SUP>มี ๘
( ๒ ) รูปาวจร คือจิตที่ท่องเที่ยวไปในรูปที่เป็นฝ่ายกุศล ( หมายถึงจิตที่ได้ ฌาน คือฌานที่เพ่งรูปเป็นอารมณ์ ) มี ๕
( ๓ ) อรูปาวจร คือจิตที่ท่องเที่ยวไปในอรูปที่เป็นฝ่ายกุศล ( หมายถึงจิตที่ ได้อรูปฌาน คือฌานที่เพ่งนาม หรือสิ่งที่ไม่มีรูปเป็นอารมณ์ ) มี ๔.
( ๔ ) โลกุตตระ คือจิตที่พ้นจากโลก ( หมายถึงจิตที่เป็นมรรค ๔ ) มี ๔. รวมเป็นจิตที่เป็นฝ่ายกุศล หรือฝ่ายดี ๔ ประเภทใหญ่ แบ่งเป็น ๒๑ ชนิด.

___________________​

'๑' . ที่ใช้คำว่า เป็นฝ่ายกุศลกำกับเพื่อไม่ให้หลงหัวข้อ เพราะในที่นี้กล่าวเฉพาะกุศลหรือฝ่ายดีเท่านั้น ยังมี ฝ่ายที่เป็นกลาง ๆ หรืออัพยากฤตที่แบ่งออกเป็นกามาวจร, รูปาวจร, อรูปาวจร และโลกุตตระเช่นกัน ​

 

หวังว่าจะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อย....สำหรับผู้ที่ชอบด้านการศึกษา.....ตลอดจนทั้งผู้ที่ปฏิบัติเพื่อเช็คกำลังและลำดับสมาธิที่ตนเองปฏิบัติได้.....

ทั้งนี้ยังมีส่วนที่สามารถนำมาอ้างอิงต่อได้อีกหลายส่วน.....คงจะต้องปล่อยให้ท่านที่ต้องการศึกษาเพิ่มเติม..ศึกษาเองนะครับ.....

เจริญในธรรมกันทุกท่าน......

 

ขอบคุณสำหรับความรู้ดีๆค่ะ เพิ่งเริ่มนั่งสมาธิค่ะ แม่บอกให้ศึกษาให้ดีค่ะว่าเค้าปฏิบัติกันยังไง แต่ดิฉันทั้งนอนและนั่ง นอนก็ทำสมาธิ นั่งบนรถก็ทำ นอนตะแครงก็ทำ ไม่เคยกำหนดลมให้ใจเข้าออกเลย แต่รู้สึกเองว่าตัวเองได้สมาธิ คงไม่ผิดใช่ไหมค่ะ สำคัญที่สุดที่จิตเราใช่ไหมค่ะ ไม่ใช่ที่ท่าทางหรือสถานที่ ที่คิดอยู่ไม่ทราบว่าถูกรึเปล่าช่วยแนะนำด้วยค่ะ

 

คู่มือปฏิบัติพระกรรมฐาน ----> หน้า 30

จิตเข้าสู่ระดับฌาน
เมื่อปฏิภาคนิมิตเกิดขึ้นแล้ว จิตก็เข้าระดับฌาน อารมณ์ของฌานในกสิณทั้ง ๑๐
อย่างนั้นมีอารมณ์ดังนี้ ฌานในกสิณนี้ท่านเรียกว่าฌาน ๔ บ้าง ฌาน ๕ บ้าง เพื่อเป็นการ
ป้องกันการเข้าใจผิด ขออธิบายฌาน ๔ และ ฌาน ๕ ให้เข้าใจเสียก่อน

ฌาน ๔
ฌาน ๔ ท่านเรียกว่า จตุตถฌาน ท่านถืออารมณ์อย่างนี้
๑. ปฐมฌานมีองค์ ๕ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา
๒. ทุติยฌานมีองค์ ๓ คือ ละวิตกและวิจารเสียได้ คงดำรงอยู่ในองค์ ๓ คือ ปีติ
สุข เอกัคคตา
๓. ตติยฌานมีองค์ ๒ คือ ละวิตก วิจาร ปีติ เสียได้ ดำรงอยู่ในสุขกับเอกัคคตา
๔.จตุตถฌานมีองค์ ๒ คือ ละวิตก วิจาร ปีติ สุข เสียได้ คงทรงอยู่ในเอกัคคตา
กับเพิ่มอุเบกขาเข้ามาอีก ๑
ฌาน ๔ หรือที่เรียกว่ากสิณทั้งหมดทรงได้ถึง ๔ ท่านจัดไว้อย่างนี้ สำหรับในที่บางแห่ง
ท่านว่ากสิณทั้งหมดทรงได้ถึงฌาน ๕ ท่านจัดของท่านดังต่อไปนี้

ฌาน ๕
๑. ปฐมฌานมีองค์ ๕ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา
๒. ทุติยฌานมีองค์ ๔ คือ ละวิตกเสียได้ คงทรง วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา
๓. ตติยฌานมีองค์ ๓ คือ ละวิตก วิจาร เสียได้ คงทรง ปีติ สุข เอกัคคตา
๔.จตุตถฌานมีองค์ ๒ คือ ละวิตก วิจาร ปีติ เสียได้ คงทรงสุขกับเอกัคคตา
๕. ฌาน ๕ หรือที่เรียกว่า ปัญจมฌาน มีองค์สองเหมือนกันคือ ละวิตก วิจาร ปีติ
สุขเสียได้ คงทรงอยู่ในเอกัคคตา และเพิ่มอุเบกขาเข้ามาอีก ๑
เมื่อพิจารณาดูแล้ว ฌาน ๔ กับฌาน ๕ ก็มีสภาพอารมณ์เหมือนกัน ผิดกันนิดหน่อยที่
ฌาน ๒ ละองค์เดียว ฌาน ๓ ละ ๒ องค์ ฌาน ๔ ละ ๓ องค์ มาถึงฌาน ๕ ก็มีสภาพเหมือน
ฌาน ๔ ตามนัยนั่นเอง อารมณ์มีอาการเหมือนกันในตอนสุดท้าย อารมณ์อย่างนี้ ท่านแยก
เรียกเป็นฌาน ๔ ฌาน ๕ เพื่ออะไรไม่เข้าใจเหมือนกัน กสิณนี้ถ้าท่านผู้ปฏิบัติทำให้ถึงฌาน
๔ หรือฌาน ๕ ซึ่งมีอารมณ์เป็นเอกัคคตารมณ์ และอุเบกขารมณ์ไม่ได้ ก็เท่ากับท่านผู้นั้น
ไม่ได้เจริญในกสิณนั้นเอง เมื่อได้แล้วก็ต้องฝึกการเข้าฌานออกฌานให้คล่องแคล่ว กำหนด
เวลาเข้า เวลาออกให้ได้ตามกำหนด จนเกิดความชำนาญ เมื่อเข้าเมื่อไร ออกเมื่อไรได้ตาม
ใจนึก การเข้า ฌานต้องคล่องไม่ใช่เนิ่นช้าเสียเวลาแม้ครึ่งนาที พอคิดว่าเราจะเข้าฌานละก็
เข้าได้ทันที ต้องยึดฌาน ๔ หรือฌาน ๕ คือเอาฌานที่สุดเป็นสำคัญ เมื่อเข้าฌานคล่องแล้ว
ต้องฝึกนิรมิตตามอำนาจกสิณให้ได้คล่องแคล่วว่องไว จึงจะชื่อว่าได้กสิณกองนั้น ๆ ถ้ายังทำ
ไม่ได้ถึง ไม่ควรย้ายไปปฏิบัติในกสิณกองอื่น การทำอย่างนั้นแทนที่จะได้ผลเร็ว กลับเสียผล
คือของเก่าไม่ทันได้ ทำใหม่เก่าก็จะหาย ใหม่ก็จะไม่ปรากฏผล ถ้าชำนาญช่ำชองคล่องแคล่ว
ในการนิรมิตอธิษฐานแล้วเพียงกองเดียว กองอื่นทำไม่ยากเลย เพราะอารมณ์ในการ
ฝึกเหมือนกันต่างแต่สีเท่านั้น จะเสียเวลาฝึกกองต่อๆ ไป ไม่เกินกองละ ๗ วัน หรือ ๑๕ วัน
เป็นอย่างสูง จะนิรมิตอธิษฐานได้สมตามที่ตั้งใจของนักปฏิบัติ จงอย่าใจร้อน พยายามฝึกฝน
จนกว่าจะได้ผลสูงสุดเสียก่อนจึงค่อยย้ายกองต่อไป

�Ե��������дѺ�ҹ

 

สาธุ

ในอภิธรรมจะแบ่งตามนั้นแหละครับ รูปฌาน ๕

เอามาลงนี่ดีเหมือนกันจะได้ความรู้กันมากขึ้น

 

เห็นชอบแล้วครับ การสนทนาธรรมหรือเสวนาธรรมนั้น
เหมาะสมที่สุดสำหรับการยกหัวข้ออภิธรรมมากล้าวอ้างอิง
และเป็นกุศลจิตที่จะนำมากล่าว แต่ก็ควรระมัดระวังในการใช้มาอ้างอิง
เพราะบางท่านอาจจะนำมาอ้างเพื่อเป็นการแย้งอีกฝ่ายเรียกฝ่ายอกุศล

ที่นำมานี้ทำได้ดีแล้วทำได้ชอบแล้วครับ บุคคลอื่นๆหรือแม้แต่ผมเองก็จะได้ถือโอกาศศึกษาด้วยเช่นกันครับ

อนุโมทนาจิตอันเป็นกุศลด้วยครับ สาธุ

 

ถ้าเป็นการระลึกได้ในสถาวะนั้นๆ...ตอนเวลาปฏิบัติ......ก็ถือว่าถูกครับ.....

คือสติรู้อริยาบทต่างๆ....เพื่อไม่ให้กระจายไปที่อื่นฟุ้งไปในเรื่องอื่น...ให้รับรู้ภาวะความเป็นจริงแห่งกายในขณะนั้นๆ...(อริยาบถบรรพ ในสติปัฏฐานสูตร)

ถูกครับสำคัญที่จิตนะ.....แต่คนที่จะรู้ได้ว่าจิตเป็นอย่างไร..รู้ชัด....จริงๆแล้ว...ก็ไม่ใช่อะไรที่ง่ายมากนักนะ.........