พระเจ้าในมุมมองพุทธศาสนา

แน่นอนว่าถ้าพูดถึงพระเจ้าหรือพระผู้สร้างอาจเป็นสิ่งที่ศาสนาพุทธไม่ได้เน้นย้ำเป็นพิเศษ(หรืออาจกล่าวว่าไม่มีอยู่)
แต่การตีความอันหลากหลายของนักคิดนักปราชญ์ทางพุทธศาสนาก็ได้เกิดขึ้นมากมาย เพื่อให้เข้ายุคสมัยที่ทุกศาสนาจะต้องหันหน้าเข้าหากัน แลกเปลี่ยนความรู้ความคิดซึ่งกันและกัน
ซึ่ง พระเจ้า ก็มีบทบาทสำคัญอย่างมากในศาสนาโลกปัจจุบัน

เราจะมาดูกันว่า พระเจ้าในการตีความอันหลากหลายของศาสนาพุทธนั้นมีแบบใดบ้าง เชิญรับชมกันได้เลย


1.พระเจ้าคือ พระธรรม (การตีความในเชิงพุทธศาสนานิกายเถรวาทและเซน)
มีนักปราชญ์ทางพุทธศาสนาเถรวาทหลายท่าน ได้ตีความเรื่องพระเจ้าในศาสนาเทวนิยมให้เป็นพระธรรม(ธรรม, สภาวะธรรม, ธรรมชาติ, กฏธรรมชาติ) เพราะพระธรรมนั้นครอบคลุมไปยังกฏธรรมชาติทั้งหลาย ทุกอย่างเกิดขึ้นจากธรรม ตั้งอยู่ด้วยธรรม สลายไปด้วยธรรม พระธรรมจึงมีคุณลักษณะแบบเดียวกับพระเจ้า พระเจ้าในมุมมองนี้ไม่ใช่พระเจ้าซึ่งเป็นบุคคลแบบของเทวนิยม แต่เป็นในเชิงนามธรรมเสียมากกว่า

-ท่านพุทธทาส : พระเจ้าคือ ปฏิจจสมุปบาท
การที่สิ่งทั้งหลายอาศัยกันจึงเกิดมีขึ้น กฏธรรมชาติอันว่าด้วยหลักความเป็นไปนี้เองคือพระเจ้า


-ท่านติช นัท ฮันห์ : พระเจ้าคือ ตถตา
เป็นเช่นนั้น ความเป็นเช่นนั้นเอง จักรวาลและสิ่งทั้งหลายดำรงอยู่ในความเป็นเช่นนั้นเอง ความเป็นเช่นนั้นเองจึงเป็นพระผู้เป็นเจ้า


-คำพูดของคนไทยทั่วไป : ธรรมะจัดสรร
ธรรมะจะจัดสรรดูแลทุกอย่างเอง ไม่ต้องกังวล คนไทยมองพระธรรมไม่ต่างจากพระเจ้า เป็นการมองง่ายๆแต่ก็ลึกซึ้ง

-นักวิชาการพุทธบางท่าน : พระเจ้าคือจิต
จิตของเรามีพลังอันยิ่งใหญ่ เราปรุงแต่งทุกอย่างด้วยจิตของเรา โลกของวัตถุเกิดขึ้นเพราะจิตเราปรุงแต่งขึ้นมา เพราะเราคิดเราจึงมีอยู่ ถ้าเราไม่คิด เราก็จะไม่มีอยู่ เพราะฉะนั้นจิตยิ่งใหญ่สุด พระเจ้าคือจิต จิตของเราเอง



2.พระเจ้าคือ พระพุทธเจ้า (การตีความในเชิงพุทธศาสนานิกายมหายานต่างๆ)
ปราชญ์ทางนิกายมหายานหลายท่าน ได้พัฒนาหลักคำสอนของศาสนาพุทธให้มีความทันสมัยเข้ากับหลักปรัชญาชองศาสนาฮินดูที่กำลังเติบโตขึ้นในสมัยนั้น
ศาสนาฮินดู เป็นศาสนาที่พระเจ้านั้นเป็นบุคคล จับต้องได้ มีหน้าตาที่พอเห็นแล้วจะรู้ทันทีว่านี่คือองค์ใด ช่วยด้านใด สามารถเข้าถึงประชาชนทุกคนได้ไม่ยาก
พุทธจึงเกิดนิกายมหายานขึ้น เพื่อสร้างสิ่งที่มีคาแรคเตอร์คล้ายกับเหล่ามหาเทพในศาสนาฮินดูซึ่งนั่นก็คือ พระพุทธเจ้า นั่นเอง


-ความเชื่อพื้นฐาน : พระเจ้าคือ พระอาทิพุทธะ
พระอาทิพุทธะ เป็นพระพุทธเจ้าที่พบในคติความเชื่อของพุทธศาสนามหายาน ไม่พบในฝ่ายเถรวาท โดยเชื่อว่าอาทิพุทธะเป็นพระพุทธเจ้าพระองค์แรก กำเนิดขึ้นพร้อมกับโลก อยู่ในโลกชั่วนิรันดร์ เป็นพระผู้สร้างสรรพสิ่งในโลก และเป็นแหล่งกำเนิดของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย มีสถานะเสมอปรมาตมันในศาสนาฮินดู


-นิกายสุขาวดี : พระเจ้าคือ พระอมิตาภะพุทธเจ้า
พระอมิตาภะพุทธะ เป็นหนึ่งในพระพุทธเจ้า 5 พระองค์ตามความเชื่อของมหายาน อันเกิดมาด้วยอำนาจของพระอาทิพุทธะ ประทับในแดนสุขาวดี ซึ่งเป็นพุทธเกษตรแห่งหนึ่งที่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตก
แต่สำหรับนิกายสุขาวดี หรือโจโด นับถือพระอมิตาภะในฐานะของพระพุทธะสูงสุด ศรัทธาในพระอมิตาภะสุดหัวใจ เชื่อว่าทุกสิ่งทุกอย่างในจักรวาลดำรงอยู่ด้วยความกรุณาของพระอมิตาภะ ซึ่งก็มีลักษณะที่ไม่ต่างอะไรจากพระเจ้า


-นิกายวัชรยานและชินงอน : พระเจ้าคือ พระไวโรจนพุทธเจ้า
พระไวโรจนะ เป็น 1 ใน 5 พระธยานิพุทธะของมหายานและวัชรยาน พระองค์มีความสำคัญมากใน มหาไวโรจนสูตร ซึ่งยกให้พระองค์เป็นศูนย์กลางมณฑล เป็นตัวแทนของความจริงสากล ซึ่งก็คล้ายกับ สัจจะ หรือความจริงแท้ คือพระเจ้าอันอยู่ในศาสนาฮินดูด้วยเช่นกัน


-ตำนานพุทธแบบจีน : พระเจ้าคือ พระศากยมุนีพุทธเจ้า
ในไคเภ็ก ซึ่งกล่าวด้วยการสร้างฟ้าและดินว่า เมื่อยังไม่มีโลก พระศากยมุนีพุทธเจ้า ตรัสให้คุนต่อเปงชาน้าไปเจาะฟ้าและดินสร้างเป็นโลกขึ้น
สถานะของพระพุทธเจ้าในมุมมองคนจีนนั้นก็ไม่ต่างไปจากพระเจ้าในร่างมนุษย์เลยแม้แต่น้อย
และในคัมภีร์สัทธรรมปุณฑริกสูตร ก็มีการกล่าวไว้ว่า พระพุทธเจ้าของเรานั้นได้บรรลุความเป็นพุทธะอยู่ตั้งแต่แรกแล้ว แต่แค่ลงมาบังเกิดเป็นเจ้าชายสิทธัตถะเพื่อโปรดมวลมนุษย์ จึงมีความเป็นสยัมภู คือผู้เกิดเองหรือเป็นอยู่แล้ว เหมือนกับที่พระเจ้าถือกำเนิดขึ้นมาเอง

จะเห็นได้ว่าเรามีการตีความพระเจ้าหลากหลายในมุมมองพุทธ ซึ่งจะทำให้เราเปิดใจให้กับศาสนาเทวนิยมทั้งหลายในโลกมากขึ้น
ในอนาคตอันใกล้ หากทุกศาสนาสามารถเปิดใจเรื่องของพระเจ้าแก่กันได้ ก็จะสามารถสร้างวัฒนธรรมทางศาสนาสากลขึ้นมาได้อย่างแน่นอน

ท่านใดมีความเห็นเรื่องของพระเจ้าของศาสนาพุทธเพิ่มเติม มาร่วมแสดงความคิดเห็นกันได้นะครับ

 

ในนามรากฝอยกะติ๊ดเส้นหนึ่งใต้ร่มเถรวาท ผมเห็นว่าสรรพสิ่งจัดแบ่งได้สองกลุ่มคือ อุปาทินนะมีวิญญาณครอง,อนุปาทินนะ ไม่มีวิญญาณครอง สรรพสิ่งที่ไม่มีวิญญาณครองเกิดขึ้นดำรงอยู่แปรปรวนไปและดับไปด้วยกฎธรรมชาติ คือกิริยาและปฏิกิริยาหรือกฎปฏิสัมพันธ์ระหว่างอนุภาค จะเกิดจากการควบคุมด้วยจิตหรือวิญญานบ้างบางครั้งคราว ในส่วนที่เล็กน้อยมาก ส่วนสรรพสิ่งที่มีวิญญาณครองก็เป็นไปตามอำนาจจิตหรือวิญญาณนั้นเสียส่วนใหญ่ แต่ก็ไม่พ้นกฎธรรมชาติคือเสื่อมโทรมแปรปรวนและดับสลาย
ฉนั้นจึงไม่มีพระเจ้าใดจะมาเป็นเจ้าผู้บรรดาลทุกสรรพสิ่ง มีแต่มนุษย์อุปโลกน์เทพองค์ใดองค์หนึ่งให้เป็นพระเจ้า หรือไม่ก็เทพองค์ นั้นๆอุปโลกน์ตัวเอง

 

พระเจ้าบนโลก รึบนสวรรค์อะ มี 2 แบบ บ่นถึงพระเจ้ามาก เครียด

 

อธิบายเพิ่มเติมเรื่องพระเจ้าทั้งสองแบบให้ฟังหน่อยสิครับ

 

ผมขอเพิ่มเติมแนวคิดส่วนตัวของผมนะครับ ซึ่งอิงจากปรัชญาทั้งตะวันตกและตะวันออก

ส่วนตัวผมคิดว่า : พระเจ้าหรือพระผู้สร้าง (ที่เป็นบุคคลแบบพระเจ้าของศาสนาอับราฮัม ฮินดู ซิกข์ ชินโต และโซโรอัสเตอร์) เป็นสิ่งที่พลังงานของจักรวาล(เต๋า) สร้างขึ้นมาอีกทีหนึ่ง

พระเจ้านั้นไม่ได้เป็นผู้สร้างสรรพสิ่ง แต่เป็นสิ่งที่เกิดหลังพลังงานจักรวาลนั้น พระเจ้าหรือเทพเจ้าหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายนั้นมีหน้าที่ดูแลเอกภพ จักรวาล ธาตุทั้งหลาย และคอยผลักดันสรรพชีวิตบางด้านเท่านั้น (เช่น ดลบันดาลประทานพร ให้โชค) เป็นอำนาจภายนอก (ซึ่งมีจริงแต่สู้อำนาจจิตของตัวเราเองไม่ได้)

เต๋า คือปฐมธาตุ พลังงานต้นกำเนิดของสรรพสิ่งทั้งปวงในศาสนาเต๋า เต๋าไม่มีชีวิต ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่พระเป็นเจ้า แต่ดำรงอยู่ก่อนพระเป็นเจ้า เป็นความหมายเดียวกับธรรมธาตุ หรือธรรมชาติแห่งพุทธะในพุทธมหายาน คือ เป็นธรรมชาติพื้นฐานของจักรวาล สรรพสิ่งตั้งขึ้นมาหรือก่อกำเนิดขึ้นด้วยสิ่งนี้
แต่ก็มีสิ่งที่เหนือกว่าเต๋า คือนิพพาน

นิพพาน คือความว่าง ปราศจากสิ่งปรุงแต่งใดๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข ไม่ได้เกิดขึ้นโดยใครหรืออะไร เป็นสิ่งมีอยู่แล้ว เป็นสภาวะจริงแท้ มีมาก่อนปฐมเหตุของจักรวาล นิพพานอธิบายด้วยภาษาพูดไม่ได้แต่ต้องเข้าถึงด้วยตนเอง นิพพานธาตุเป็นอสังขตธรรม ดำรงอยู่โดยไม่ต้องพึ่งพาปัจจัยใด

และนิพพานกับพระรัตนตรัยก็เป็นสิ่งเดียวกัน เข้าถึงพระรัตนตรัย(แท้) เข้าถึงนิพพาน

• 
  พระพุทธเจ้า คือ ผู้ตรัสรู้ชอบได้ด้วยพระองค์เอง แล้วนำคำสอนของพระองค์มาเผยแผ่ให้ปฏิบัติตาม (เนื้อแท้คือ - ตัวปัญญา ซึ่งนำไปสู่ความดับทุกข์ด้วยดวงจิตอันประกอบด้วยปัญญา)
  • 
    พระธรรม คือ คำสอนซึ่งพระพุทธองค์ได้ตรัสรู้ดีแล้ว (เนื้อแท้คือ - ตัวธรรม หรือความดับทุกข์ ซึ่งถึงได้ด้วยปัญญาอันมีจิตที่ประกอบด้วยปัญญานำพาไป)
    • 
      พระสงฆ์ คือ ผู้นำคำสอนของพระพุทธเจ้ามาปฏิบัติจนบรรลุญายธรรม (เนื้อแท้คือ - ดวงจิตอันประกอบด้วยปัญญา ซึ่งเป็นทางให้เกิดปัญญานำพาไปถึงความดับทุกข์)
      • 
        ฉะนั้น พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ พระนิพพาน เป็นสภาวะเดียวกัน แต่ต่างกันโดยคำสมมุติบัญญัติเท่านั้น

เพราะฉะนั้นสรุปในมุมมองผมคือ นิพพาน(พระรัตนตรัย)>เต๋า>พระเจ้า
สิ่งที่ยิ่งใหญ่ที่สุดเหนือโลก เหนือจักรวาล เหนือพระเจ้า คือพระนิพพาน(พระรัตนตรัย)

 

อัสดงมองว่าพระเจ้าคือพลังปรมาตรมันอย่าหนึ่ง
ท่านจขกท.เคยดูหนังเรื่อง minority report มั้ย
พระเจ้าเกิดจากเทคโนโลยีที่ทันสมัย
มีไทม์แมชชีนสามารถไปกลับอดีต อนาคต ปัจจุบันได้
ในพระพุทธศาสนาเรียกไทม์แมชชีนนี้ว่า
แมนดาลา mandala
ท่านดาไลลามะ และสำนักพยายมราช ทราบวิธีเปิดปิด
มาดูพระเจ้าในเรื่องไมนอริตี้ รีพอร์ท minority report กันนะคะ สามคนที่นอนเรียงกันนี้
เรียกว่า พรีคอก precog ทำหน้าที่ทำนายอนาคตจึงรู้เหตุการณ์ล่วงหน้า
ตามาเลย

 

นิพพานคือพระเจ้า
พุทธะคือ พระเจ้า

ใครถึงพระนิพพาน จะเข้าใจ ทั้งหมด

 

วงจรปฏิจสมุปบาท คือ วงจร อวิชชา.....ไม่ไช่พระเจ้า

พระเจ้าคือ พระไตรลักษณ์...คือ พระธรรม...ที่แปลว่า ความจริง

 

พระเจ้าบนโลกก็พวกจักรๆ วงศ์ๆ ทั้งหลายอะ บนสวรรค์ก็พวกเทพเซอุสไรเนี่ยผู้สร้างมนุษย์ ไปจีนหน่อยก็ฮ่องเต้ไปเลย เป็นคนธรรมดาพอมีพอกินดีที่สุด อยากใหญ่แต่เบียดเบียนกันไม่ไหวอะ

 

ไปๆมาๆ ศาสนาพุทธ จากเดิมที่เคยเป็นอเทวนิยม ก็กลายมาเป็นเทวนิยมจนได้

 

ผมว่ากลิ่นอายของเทวนิยมเริ่มออก ตั้งแต่พุทธแยกเป็นมหายานแล้วล่ะครับ แต่ก็เป็นเทวนิยมแบบพุทธๆ(งงอีก 555)
คือเน้นศรัทธามากๆในพระพุทธเจ้าสูงสุดที่ตนนับถือ แต่ในขณะเดียวกันก็ไม่อ้อนวอนขออะไร เพราะเชื่อว่าพุทธองค์กำหนดทุกอย่างมาแล้ว ดีร้ายก็ปล่อยวางหมด สวดมนต์บูชาพระนามพุทธะเพื่อขอบคุณสำหรับทุกสิ่งในชีวิต ในขณะเดียวกันก็ไม่ได้ยึดติดในพุทธเจ้าพระองค์นั้น
มหายานเลยค่อนข้างย้อนแย้งกันเองพอสมควร 555 เป็นเทวนิยมกลิ่นอายพุทธ

 

น่าสนใจมากเลยครับ พระเจ้าคือเทคโนโลยี คล้ายๆในนิยายเรื่อง Lord of light ของ Roger Zelazny ที่ในเรื่อง มนุษย์ไปตั้งรกรากกันที่ดาวอื่น แล้วพวกที่เป็นเจ้าของเทคโนโลยีทันสมัย ก็เคลมเอาเทคโนพวกนั้นมาอัพตัวเองกลายเป็นเทพเจ้า (ที่ฮาคือผู้แต่งตั้งใจเอาตำนานพุทธกับฮินดูมาแต่ง พวกเทพเจ้าตัวร้ายเลยดันกลายเป็นเทพฮินดูไปซะนี่ พระศิวะเอย พระพิฆเนศเอย ใครนับถือเทพเทวะอ่านไปคงต้องทำใจไป)
ตัวเอกในเรื่องก็เคลมตัวเองว่าเป็นพุทธะองค์ใหม่ มาเพื่อจะกำราบเหล่าเทพผู้กดขี่มนุษย์บนดาวนั้นด้วยชั้นวรรณะ
มนุษย์ต่างดาวพื้นเมืองที่อยู่บนดาวนั้น ก็ถูกพวกเทพ(จอมปลอม) ไล่ตะบี้ตะบันให้กลายเป็นอสูรตามตำนานฮินดูไปซะงั้น
ตอนท้ายๆเหมือนว่าตัวเอกไปสู้กับตรีมูรติด้วย 555 เรื่องนี้ออกแนวเสียดสีว่า พุทธกับฮินดูไม่ค่อยลงรอยกัน

แต่ที่น่าสนใจคือการเวียนว่ายตายเกิดในนิยายนี้ เป็นเทคโนโลยีอย่างหนึ่ง คือการย้ายจิตสำนึกไปอยู่ในร่างใหม่ได้ ด้วย"เครื่องปฏิกรณ์กฏแห่งกรรม" คือกฏแห่งกรรมในเรื่องถูกตีความให้เป็นอุปกรณ์ย้ายจิตบุคคลไปเกิดตามร่างใหม่ๆ สนุกดีครับ

minority report เรื่องนี้เคยตามอ่านเกร็ดในเรื่อง แต่ยังไม่เคยตั้งใจดูเต็มๆเรื่องสักทีเลยครับ มีโอกาสจะไปดูให้ได้

 

อ้อ แล้วอยากถามเพิ่มเติมเรื่องมันดาลาด้วยครับ มันดาลาเกี่ยวอะไรกับไทม์แมชชีนหรอครับ ผมทราบแค่ว่ามันดาลาคือภาพแสดงพระพุทธะและโพธิสัตว์เมื่อตรัสรู้ ถ้าเป็นมันดาลาตัวอักษรก็เรียกว่า โงะฮนซน(นิกายนิชิเร็น) ขอเพิ่มเติมด้วยครับ

 

สาธุ. หากท่านเชื่อว่าอัสดงไม่ได้เข้ามาอวดรู้ในนี้. อัสดงแนะนำเรื่องthe one. นำแสดงโดยJet li. เป็นเรื่องการตามสอยอวาตาของผู้ที่อยู่มิติคู่ขนานในทุกๆแกแลคซี่ เพื่อทำให้ตนเองมีพลังปรมาตรมันสูงเท่าพระเจ้า เพื่อให้ตัวเองแข็งแกร่งทึ่สุดและเกิดความเหลื่อมเวลา ทำให้ยิงไม่โดนหลบกระสุนได้ คล้ายภาพสโลว์โมชั่น. ทุกคนตัวนิ่งไม่ไหวติงแล้วมีเวลาเหลื่อมเพื่อหลบลูกปืน นอกจากนี้ยังใช้ความเหลื่อมเวลาในการเล่นช้อนหุ้นได้
นี่แหละวิธีเป็นพระเจ้า

 

Mandala คือประตูโดเรม่อน
ก้าวออกประตูมาทางไหน
ต้องนับก้าวตัวเองด้วยว่าจะกลับไปทางเดิม
ห้ามขยับมิติ
มาทางไหนต้องกลับไปทางนั้น
มาดูการคำนวณนับก้าว
ของผู้ใช้แมนดาลากัน

 

ส่วนนี่คือวิธีสร้างและทำลายแมนดาลา
เมื่อใช้เสร็จแล้ว

 

โอ้ น่าสนใจมากครับ แล้วท่านดาไลลามะองค์ปัจจุบัน ท่านจะใช้เจ้าประตูโดเรมอนนี้เพื่อทำอะไรหรือครับ? ท่านจำเป็นต้องใช้มันหรือ?

 

เลื่อนอามาเกดอนArmageddon
ตอนที่จิ๊กมี่เดินทางมาไทย
ก็ใช้แมนดาลา
เพื่อดูว่า เวลาที่นี่เทียบกับเวลาที่โน่นกี่วัน

 

อ้อ เพราะอย่างนี้พระโพธิสัตว์ หรือเทพเจ้าท่านถึงทำนายอนาคต ภัยพิบัติทั้งหลาย และหาทางหยุดยั้งมันได้ เพราะพวกท่านมีจุดที่อยู่เหนือกาลเวลาได้สินะครับ

 

หากไม่กลับภายในเวลาที่กำหนด
ก็ให้ทำลายแมนดาลานั้นเสีย
เลบเอาลูกและภรรยามาด้วย
นี่คือความใจเด็ดของท่าน
สาธุ